Ka Pu Vanram Fan Thu

Tûn hnua ka ngaihtuah lêt hian ka pu kha mi ngawichawi, thil sawi mai mai ngai lo, thurûk pawh zêp thei tak mi niin ka hria. Mi chuan thil danglam deuh eng emaw an tawn hian a darh zau thei ang berin an han tlangaupui a, lehkhabu hial an chhuah ṭhin a ni ngai a. Mahse ka pu erawh chuan khati ang lam kha a ching ve tlat lo. A vanram fan thute lek phei chu kei tih loh, midang chuan an hre ve tawp lo vang tih ka chiang. 

Ka ngaihtuah ṭhin a; eng vangin nge ka pu khan ka hnenah kher a vanram fan thu kha a sawi tih hi tûn thleng pawh hian ka thinlunga zawhna tawp thei lo a la ni fan! Ni e, kei ve mai mai, mi hawi zau lo leh vengva lo tak, ṭhianho zingah pawh an chhaih nawmnah ber, thlarau lam nun ni se a tuihnang lo berte zing ami, vanram chu sawi loh, Mizoram takngial pawh la fang chhuak lo hnenah hian tu hnenah mah a sawi chhuah duh loh – a vanram fan thu a sawi chhuak roh a nia! Heti ang thu ropui lutuk te chu tu emaw tih dan takah a pawlna chang sang deuh chin hnenah te han sawi se la, An lo Amen pui tuar tuar emaw a ni ang a; tunlai ṭawngkam takin ka pu kha 'celeb' a ni mai tur! Dik tak chuan kha thil khan Pulpit tlâng hial pawh a rah tir lo vang tih tunge sawi thei? Amaherawhchu, ka hnenah berkher hian a sawi chhuak mauh mai bawk si!

Ka pu khan a vanram fan chhûnga a thil hmuh leh hriatte kha min hrilh nual a. Sawi kim vek dawn chuan a thui fu ang. Mahse, chuti ang zâwng ni lovin, a sawi tel ve loh zinga mi, thil ni thei ni-a ka rin deuh te hmangin bul ka han ṭan daih teh ang!

Ka pu khan Vanram fan leh kha a châk viau mai a; chuvangin hmun nuam tak zawng a nih ngei ka ring. Kha ka pu vanram fan kha khawii hmuna awm nge ni a, helai hmun aṭang hian engtia rei nge thang ngai pawh ka hre hlek lo. Chubakah tu quata-in nge a kal ve ngawt ang aw? Nge, khualzin (tourist) angin a fang kual ve mai mai zawk? Kei zawng ka bo telh telh mai. Eng pawh chu lo ni se, kal nawn leh erawh a châk chiang a ni!

Sawi tawh angin kei zawng, ka vâk zau lo khawp mai a. Mi hawi zau lo tih takah, ka pu thil min hrilh laia ka rilru-a ka lo khaikhin vel dante kha ṭhenkhat chuan ṭhing an ti dawn tih ka hre sa reng mai. Mahse, a pawi lo; ka hmuh phâk leh ka hriat chin aṭangin ngaihdan ka lo siamin ka khaikhin ve a ni mai a.

Khawvel mihring heng zozai zingah hian vanram fang hi ka hre tlem viau mai a. Chuti a nih chuan hmun hla tak, tlawhpawh phâk zen zen lohna hmunah Vanram chu a awm a ni chiang mai! Vanram chu fang ve dawn pawh ni ila, a hmun kan thlen hmain vawi engzat nge kawng lakah zunram thiar ngai ang a, chhuan engzat nge Hotel-ah chaw ei a ṭul ang le? Kei zawng ka mâwl em a, ka hre lo leh ta!

Ka pu kha mi ti kher kher, ei leh in leh thianghlimna chungchangah ngat phei chuan ama tâwka duhtui ve tak a ni a. Khati lam kawngah khan a hunlai ngaihtuahin a lo 'advance' viau a ni! Chuti a nih chuan Vanram pana an zinna kawnga an chaw eina Hotel velah khan hmelhriat loh, khualzin dangte chawhmeh ei bang an chhawp sak lo chu a ni phawt mai a. Chuti ni lo se ka pu khan kal nawn leh a chak tawh lul lo vang!

Zin kawng thui tak zawh a nih miau avangin Vanram an pan lai khan kawng lakah zunram thiarin an khawmuang ve fo turah ka ngai ve ngawt a. Vantlang inthiarna hmunah Dendrite bâwm sawi bei bui te, damdawi bûr ruak te, banga kuhva eina chil chhak sen lei luai te a awm lo a ni ngei ang. Tin, 'Zuninah e suh' tih te phei chu an tar lo turah ka ngai!

Tin, ka pu vanram chhûngah khan hmun hlui pawimawh tak tak, an culture leh thawnthute nena inzawm tlat, ṭawng dang thiam deuh ten 'Historical Place' an tih ṭhin ang hi a awm turah ka ngai a. Chuti ang hmunte chu a nihna dik tak (originality) hliahkhuh a, a hlutna tihniam rawih khawpin step leh eng eng emaw te hmanga an chei mawi a, tihchangkan an tum ka ring lo leh ta phawt. Engvangin maw? E le, ka pu kha ka hrechiang a, tunlaia khualzin (tourist) dangte ang bawk hian originality hi a ngaihlu em alawm!

Heng zawng zawng hi ka ngaihtuah a. Tuna ka chenna hmun nen hi chuan ka pu vanram kha khaikhin chi niin ka hre ta lo – a inthlau dawn lutuk tlat! Tuna ka chênna hmun ngei hi ka pu khân fang ta zâwk se la, kal nawn leh châkna a nei ang em? Hnai lo ve.

E khai, eng nge kan thupui kha(h)? E, 'Ka pu vanram fan thu' a ni tak e! Keini mimawl chhekeh ho hi zawng, kan ngaihdan uih pui pui hi kan han sêp hmasa ta duah ṭhin a. Hei, tunah pawh kan thupuia kan luh hmain a intlar leh dul tawh hi. Eng pawh ni se, tun ṭumah hi chuan kan thupuiah kan lût hman ngang lovah ngai phawt mai ila. A tihtawp nan – Ka pu khan a vanram fan thu chu min hrilh ngei a ni, ti mai teh ang!